تاثیر یارانه های سوخت در کشورهای در حال توسعه - مجله پزشکی

به گزارش خبرنگاران، معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد مقاله ای تحت عنوان بازبینی منافع نابرابر یارانه های سوخت، شواهدی برای کشورهای در حال توسعه، منتشر نموده است، که در متن آن آمده است: یافته های این مطالعه نتایج قبلی مبنی بر هدفگذاری نامناسب یارانه های سوخت، منتفع کردن گروه های پر درآمد و همچنین بار اقتصادی زیاد را تقویت نموده است. بنابراین بازنگری در تخصیص یارانه ها، اثر قابل توجهی بر رفاه خانوارها مخصوصاً خانوارهای کم درآمد خواهد داشت.

نتایج این مطالعه نشان می دهد که به ازای هر 0.25 دلار افزایش قیمت هر لیتر سوخت، درآمد واقعی خانوار به طور متوسط 5.5 درصد کاهش می یابد. حدودا نیمی از این اثر به طور غیرمستقیم به وسیله تغییر قیمت سایر کالاها و خدمات مصرفی ایجاد می گردد.

توزیع این اثر رفاهی تقریباً خنثی است، بدین معنا که میزان زیان رفاهی در گروه های درآمدی، مشابه است. نابرابری توزیع مصرف کل در گروه های درآمدی، عدم کارایی ابزار سیاستی یارانه سوخت برای حمایت از خانوارهای فقیر را در مقابل افزایش قیمت سوخت نمایان می سازد، (به طور متوسط، دو دهک بالای درآمدی، (ثروتمندترین)، نسبت به دو دهک پایین درآمدی(فقیرترین)، شش برابر یارانه سوخت دریافت می نمایند.

منافع ناشی از یارانه بنزین نسبت به بقیه سوخت ها کاهنده تر توزیع می گردد بطوری که بیش از 83 درصد منافع یارانه بنزین به 40 درصد ثروتمندترین خانوارها تعلق می گیرد. اگرچه مصرف نفت سفید بین گروه های درآمدی یکنواخت تر توزیع شده است، اما بخش قابل توجهی از یارانه نفت سفید همچنان نصیب خانوارها با درآمد بالا می گردد.

با در نظر دریافت اثر معکوس اصلاحات یارانه ای بر خانوارهای فقیر، استفاده از ابزارهای کاهش دهنده آثار اِعمال یارانه ها برای حمایت از این خانوارها مهم خواهد بود.

در این مقاله استراتژی های جایگزینی برای رسیدن به این نتیجه آنالیز شده است و به این نتیجه رسیده است که روش مرسوم جبران، پرداخت هدفمند نقدی یا شبه نقدی است. پرداخت نقدی این مزیت را دارد که افراد، سطح و نوع انرژی مورد احتیاج خود را در زمان و مکان مد نظر، خریداری نمایند. در این روش احتیاج نیست که دولت به صورت مستقیم اقدام به تقسیم یارانه انرژی کند که این امر معمولا پرهزینه بوده و زمینه سوءاستفاده را فراهم می آورد. بلکه پرداخت نقدی هدفمند برای حمایت از خانوارهای فقیر در بعضی اصلاحات یارانه ای پیروز استفاده شده است. مثلا ارمنستان در طول برنامه اصلاحات برق، پرداخت نقدی پیروزی را اجرا نموده و به مشترکین یاری کرد که در مواجهه با قیمت های بالاتر برق، مصرف واقعی خود را حفظ کند.

برنامه پرداخت نقدی غیرمشروط اندونزی که 95 درصد جمعیت را پوشش می داد، جزو مهمی از استراتژی پیروز غلبه بر مخالفت های سیاسی و اجتماعی در مقابل اصلاحات یارانه انرژی بوده است. این تجربه نشان داد که چنین برنامه هایی احتیاجمند آمادگی و کنترل هستند که بتوان به وسیله آن ها به طور مؤثری به فقرا یاری کرد.

برنامه پرداخت نقدی مشروط که بین بهره مند شدن از منافع و سرمایه گذاری خانوارها در آموزش و سلامت ارتباط برقرار می نماید، هم می تواند از خانوارها در مقابل فقر حمایت کند و هم به ارتقای سرمایه انسانی آن ها که از انتقال بین نسلی فقر جلوگیری می نماید، بیانجامد. گسترش چنین برنامه هایی در اقتصادهای نوظهور و با درآمد اندک، بطور قابل توجهی ظرفیت این اقتصادها را در حمایت از خانوارهای فقیر در مقابل شوک های قیمتی و غیرقیمتی ایجادنماینده فقر پایدار، افزایش داده است.

در صورت امکان پذیر نبودن پرداخت نقدی، که در بسیاری از کشورهای کم درآمد اینگونه است، سایر برنامه ها می تواند همزمان با ارتقاء ظرفیت مدیریتی ایجاد گردد. این کوشش ها باید بر برنامه های موجود که به طور سریع گسترش یافته و می توانند پیشرفت هایی در هدفمندی کارا نیز داشته باشند، متمرکز شوند. مثلا توزیع تغذیه در مدارس، مشاغل عمومی، کاهش هزینه آموزش و سلامت، یاری هزینه حمل و نقل شهری و یاری هزینه انشعاب آب و برق. (گسترش این برنامه ها باید با رویکرد حذف تدریجی یارانه ها همراه گردد؛ مثلا تعویق در افزایش قیمت سوخت محصولاتی که بیشتر بوسیله گروه های کم درآمد استفاده می شوند(مثل نفت سفید).

این روش در تعدادی از کشورها استفاده شده است. گابن، غنا، نیجر، نیجریه و موزامبیک به منظور حمایت از خانوارهای با درآمد اندک، در مقابل افزایش قیمت سوخت، برنامه های مخارج اجتماعی هدفمند را گسترش دادند. مراکش برای کاهش آثار اصلاحات یارانه ای بر فقرا، برنامه های اجتماعی شامل حمایت از بچه ها در سنین مدرسه و یاری به مخارج پزشکی فقرا را گسترش داد. همچنین، برنامه های جدیدی برای حمایت از زنان سرپرست خانوار، ناتوانان جسمی و نیز حمایت از بخش حمل و نقل عمومی را به منظور کاهش هزینه های بالاتر قیمت سوخت و محدود کردن افزایش کرایه ها اعمال کرد.

در فیلیپین، یارانه برقِ خانوارهای فقیر باقی ماند، یاری هزینه تحصیلی برای دانشجویان کم درآمد تأمین شد و برای تبدیل موتورهای وسایل حمل و نقل عمومی به انواع کم هزینه ترآن LPGیارانه اعطا شد.

در ارمنستان، برزیل، کنیا و اوگاندا تعرفه های پایین برق حفظ شدند و برای خانوارهای پرمصرف برق، تعرفه ها افزایش یافت. کنیا به جای یارانه مصرف برق، به اشتراک برق یارانه اعطا کرد، در نتیجه برنامه برق رسانی مناطق روستایی منجر به افزایش تعداد مشترکین از 650 هزار در سال 2003 به 2 میلیون در سال 2014 شد.

حتی بعد از حذف یارانه های کنونی، بسیاری از کشورها میلی به مقررات زدایی از قیمت ها ندارند زیرا قیمت های فزاینده بین المللی، به طور معکوس بر خانوارهای فقیر و متوسط اثر می گذارد. هرچند بسیاری از کشورها اصلاحات یارانه ای را انجام داده اند، اما در طول دوره های افزایش شدید و طولانی مدت قیمت های بین المللی بعضاً یارانه ها پدیدار می شوند (مثل گابن، غنا، اندونزی و اردن)

در این کشورها راهکار موقت، ایجاد سازوکار قیمتی اتوماتیکی است که دارای فرآیند درونی تعدیل قیمت است. تعدادی از کشورها شامل شیلی، پرو و موریس مشابه کشورهای صحرای آفریقا چنین سازوکاری را ایجاد نموده اند. در این رویکرد، نوسانات قیمتی بین مصرف نمایندگان داخلی و بودجه تقسیم می گردد. به وسیله امکانپذیر کردن افزایش و کاهش قیمت ها و البته پوشش این نوسانات، انتقال کامل تغییرات قیمتهای بین المللی به مصرف نمایندگان داخلی در میان مدت تضمین می گردد.

اجرای پیروز سازوکار قیمتگذاری اتوماتیک به وسیله عادت کردن مردم به تغییرات قیمتهای داخلی انرژی، می تواند انتقال به رژیم قیمت گذاری آزاد را تسهیل کند. همچنین به وسیله روشن کردن تمایل دولت برای رهایی از اعطای یارانه ها و شکست بازاری مربوطه، اطمینان و سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش انرژی که برای رشد الزامی است می تواند تجدید گردد. این امر جهت راهکار دائمی آزادسازی کامل قیمت ها را هموار می سازد. آفریقای جنوبی، فیلیپین و ترکیه سازوکار قیمت گذاری اتوماتیک برای سوخت را با پیروزیت اجرا کردند.

هندوستان، قیمت های بنزین و دیزل را به ترتیب در سالهای 2010 و 2014 آزاد کردند.