راه آهن سراسری ایران شاهدی برجسته از میراث صنعتی بشر است - مجله پزشکی

پاکتچی گفت: راه آهن سراسری ایران شاهدی برجسته از میراث صنعتی بشر و بیانگر تعامل و هم افزایی دانش و تجربه بین المللی در کشورمان بوده است. این اثر با ارزش های برجسته جهانی که قدمتی از دوره قاجار و بعد از آن دارد، ضمن آنکه نشان دهنده تحولات آغازین دوره صنعتی در منطقه است، نقش منحصر به فردی در تحولات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی منطقه هم داشته است.

سفیر و نماینده دائم ایران در یونسکو شرح داد: افتخار می کنم ایران از فعال ترین اعضای کنوانسیون 1972 است. بر این باور هستم که این ثبت در کنار سایر ثبت های اجرا شده به حفاظت و پاسداشت هر چه بیشتر میراث بشری و ارتقای بیشتر آگاهی ها از مفهوم ارزش جهانی، منجر می شود.

او ادامه داد: از کشور میزبان، جمهوری خلق چین، برای میزبانی بسیار عالی این جلسه مثمرثمر کمیته میراث جهانی تشکر می کنم.

در نشست روز دهم کمیته میراث جهانی که پرونده راه آهن سراسری ایران بررسی و تصویب شد، شروین گودرزی معاون مرکز میراث ناملموس تهران و مصطفی پورعلی مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از تهران و به شکل مجازی حضور داشتند.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ایرنا، در نشست عصر روز یکشنبه (25 جولای 2021) چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) پرونده راه آهن سراسری ایران (موسوم به راه آهن شمال - جنوب) بررسی و با تصویب اعضای کمیته، راه آهن سراسری ایران با طول حدود 1400 کیلومتر در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

چهل و چهارمین جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) پس از وقفه ای یک ساله به دلیل شیوع بیماری کرونا در جهان از 25 تیر (16 ژوئیه) در شهر فوجوی چین آغاز شد و تا نهم مرداد (31 ژوئیه) ادامه دارد.

در این دور از اجلاس که بدلیل شرایط و دستورالعمل های بهداشتی مقابله با کرونا به شکل مجازی (آنلاین) برگزار می شود و صرفا اعضای کمیته بین الدول در فوجو چین حضور دارند، ترکیبی از موضوعات سال گذشته و امسال (2020 و 2021) مورد بررسی قرار می گیرد که در طول آن بسیاری از اماکن و جاذبه های گردشگری جهان به نام میراث جهانی معرفی خواهد شد.

در این نشست که تا نهم مرداد 1400 ادامه دارد، در مجموعه 39 اثر پیشنهادی از سوی اعضای کمیته میراث جهانی بررسی می شود که از این تعداد، 22 اثر آن مربوط به آثار پیشنهادی سال 2020 است که نشست آن به دلیل همه گیری کرونا برگزار نشد.

پیش از این 22 اثر فرهنگی -تاریخی و 2 اثر طبیعی ایران به نام آثار فرهنگی ملموس و 16 اثر و عنصر ارزشمند ایران به نام آثار فرهنگی ناملموس در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و اکنون راه آهن سراسری ایران به نام بیست و پنجمین میراث فرهنگی ملموس و نخستین میراث صنعتی کشورمان در این فهرست قرار می گیرد. قرار است پرونده منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان هم فردا (سه شنبه 5 مرداد) (27 ژوئیه) در کمیته میراث جهانی مطرح و بررسی شود.

تدوین پرونده ثبت جهانی راستا راه آهن شمال و جنوب ایران در سال 97 آغاز شد. ساخت راستا راه آهن سراسری ایران از بندر ترکمن در شمال کشور آغاز و به بندر امام خمینی (ره) در جنوب کشور منتهی شد. آغاز احداث راه آهن ایران در سال 1305 شمسی به تصویب رسید و یک سال بعد از آن بود که مهندسان ایرانی، آلمانی و آمریکایی احداث این راستا 1394 کیلومتری را آغاز کردند.

راستا راه آهن سراسری ایران نه تنها از حیث تکنیک و کیفیت ساخت، بلکه از بعد گردشگری و برخورداری از چشم انداز ها و جاذبه های طبیعی ویژه در جهان حائز اهمیت است و به همین دلیل راه آهن جمهوری اسلامی ایران و هم وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این راستا تاریخی را برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو درنظر داشتند. اکنون یونسکو در اجلاس چین به جهانی شدن این راستا مملو از جاذبه های طبیعی، بناهاو پل ها و ایستگاه ها و تاسیسات و حتی لوکوموتیوهای تاریخی رای داد.

اگرچه پیشینه احداث و بهره برداری پیروز نخستین راه آهن در ایران به دوره قاجار و سال 1227 خورشیدی (1848 میلادی) از رشت به بندر پیربازار و بندر انزلی می رسد که بقایای آن همچنان در راستا رشت به پیربازار با یک لوکوموتیو بخار در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان وجود دارد؛ تحقق کامل این آرزوی ملی تا سال 1306 به طول انجامید. قرارداد نقشه برداری برای احداث خطوط راه آهن با کنسرسیومی متشکل از شرکت آمریکایی یولن و شرکت های آلمانی فیلیپ هولتسمان - ویولیوس برگر و زیمینس باواونیون در سال 1306 به بهای هر کیلومتر حداکثر 368 تومان بسته شد.

راه آهن سراسری ایران در سال1314 بهره برداری شد و علی منصور، وزیر راه و شهرسازی وقت، در دوازدهم مرداد 1314 لایحه ای برای تشکیل مؤسسه راه آهن دولتی کشور به تصویب مجلس شورای ملی رساند تا از اول مهر 1314 نگاهداری و به کارانداختن همه اموال و اثاثیه و ابنیه و وسایل نقلیه و ساختمان های فنی متعلق به خطوط آهن و کشتیرانی دریاچه ارومیه را به عهده بگیرد.

راه آهن شمال جنوب که اکنون یک اثر برجسته جهانی از ایران محسوب می شود، حوزه ای گسترده از بندر امام خمینی (ره) تا بندر ترکمن و پهنه های بی نظیر طبیعی و فرهنگی از هفت استان خوزستان، لرستان، مرکزی، قم، تهران، مازندران و گلستان را در بر می گیرد و بی تردید ارتقای حفاظت و مدیریت بهتر این اثر را در پی داشته و بی شک موجب رونق بیش از پیش گردشگری کشور به ویژه در استان های واقع در راستا این راه آهن خواهد بود.