فوران بزرگ یک سیاهچاله به میزان 16 ماه کامل در آسمان توسعه یافته است - مجله پزشکی

تصویر تهیه شده به وسیله اخترشناسان، گسیل امواج رادیویی از مواد پرتاب شده به وسیله سیاهچاله با سرعتی تقریبا برابر سرعت نور را ثبت نموده است و بخش های غول پیکر جریان پلاسما را نشان می دهد که تا بیش از 1 میلیون سال نوری دورتر از مرکز کهکشان اصلی آن، قنطورس اِی (Centaurus A) پخش می شوند.

قنطورس A که حدود 12 میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد، پنجمین کهکشان درخشان در آسمان سیاره ماست. در مرکز این کهکشان نزدیک ترین سیاهچاله تغذیه نماینده فعال شناخته شده، هیولایی با جرم 55 میلیون برابر خورشید قرار گرفته است.

این سیاهچاله، گاز، گردوغبار و مواد دیگر را در مجاورت خود می بلعد و سپس آن را به شکل فواره های قدرتمندی که در فاصله بسیار دوری به فضای میان کهکشانی پخش می گردد، به بیرون پرتاب می نماید و حباب های بزرگی را که در این تصویر دیده می شوند، ایجاد می نماید.

خود کهکشان اما فقط بخش بسیار کوچکی در مرکز تصویر را اشغال می نماید. نقطه های پس زمینه در تصویر هم ستاره نیستند بلکه کهکشان های مشابه بسیار دورتر هستند. اما نقاط پیش زمینه ستاره هایی هستند که در کهکشان راه شیری خود ما قرار دارند.

این تصویر با تلسکوپ آرایه میدان باز مورچیسون (Murchison Widefield Array) در غرب استرالیا که مکانی آرام و بدون تداخل رادیویی و با میدان دید وسیع است، ثبت شده است. به گفته بنجامین مک کینلی (Benjamin McKinley) اخترشناس دانشگاه کورتین استرالیا و نویسنده اصلی مطالعه تازه که فوران را توصیف می نماید، این تصویر شامل مشاهدات رادیویی، نوری و پرتو ایکس است.

پلاسمای رادیویی ساطع شده از سیاهچاله به رنگ آبی نمایش داده می گردد و به نظر می رسد که با گاز پرتو ایکس داغ به رنگ نارنجی و هیدروژن خنثی سرد به رنگ بنفش برهم کنش دارد. رنگ های قرمز خطوط طیفی اچ-آلفا (H-alpha) نامیده می گردد که مشخصه هیدروژن در هنگامی است که الکترون های خود را از دست می دهد.

مک کینلی گفت: مشاهدات رادیویی قبلی نمی توانستند روشنایی شدید جت ها را مدیریت نمایند و جزئیات ناحیه بزرگ تر اطراف کهکشان تحریف شده بود اما تصویر نو ما بر این محدودیت ها غلبه کرد.

به گفته او کهکشان، در مرکز، یعنی جایی که انرژی متمرکزتر و فعال تر است، درخشان تر به نظر می رسد و همان طور که انرژی به سمت اطراف کهکشان پراکنده می گردد، ماده کهکشانی کم نورتر به نظر می رسد.

ماسیمو گاسپاری (Massimo Gaspari) اخترفیزیکدان مؤسسه ملی اخترفیزیک ایتالیا هم بیان نمود که این مطالعه نظریه تازه ای با نام برافزایش سرد بی نظم (Haotic Cold Accretion) یا CCA را که در زمینه های گوناگون حال ظهور است، تأیید می نماید. او گفت: در این مدل، ابرهای گاز سرد در هاله کهکشانی متراکم می شوند و بر نواحی مرکزی می بارند و سیاهچاله کلان جرم را تغذیه می نمایند.

بر اثر تحریک شدن به وسیله این بارش مواد، سیاهچاله به شدت واکنش نشان می دهد و انرژی را به وسیله جت های رادیویی که لَپ های (Lobes) تماشایی مشاهده شده در تصویر را متورم می نمایند، فوران می نماید.

این مقاله روز پنج شنبه 23 دسامبر (2 دی) در نشریه نیچر استرونومی (Nature Astronomy) منتشر شده است، یکی از نخستین مطالعاتی است که به آنالیز کامل آب وهوای چندفازی CCA می پردازد.

عکس کاور: فوران بزرگ ماده و انرژی از سیاهچاله مرکزی کهکشان قنطورس A

Credit: Ben McKinley, ICRAR/Curtin and Connor Matherne, Louisiana State University

منبع: Space